Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα, Ιατροασφαλιστική έποψη.

Δρ. ΓΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΕΠ. ΣΤΑΥΡΟΣ Ειδικός Ιατρός Εργασίας - Ειδικός Παθολόγος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θράκης Τα βαρέα, επικίνδυνα και ανθυγιεινά από την έποψη της Ιατρικής της Εργασίας και της Ασφαλιστικής Ιατρικής

Ξενοδοχείο Caravel Divani 18 Μαρτίου 2008,

Τα βαρέα, επικίνδυνα και ανθυγιεινά από την έποψη της Ιατρικής της Εργασίας και της Ασφαλιστικής Ιατρικής

Ολοένα και περισσότεροι εργαζόμενοι κάθε κατηγορίας επαγγελμάτων διεκδικούν την υπαγωγή τους στα βαρέα και ανθυγιεινά, προκειμένου να τύχουν των ευεργετημάτων της νομοθεσίας ώστε να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα κατά πέντε χρόνια με πλήρη σύνταξη.

Τόσο όμως οι εργαζόμενοι όσο και οι εμπλεκόμενοι στην διαδικασία της έγκρισης, βρίσκονται σε σύγχυση, καθόσον αδυνατούν να οριοθετήσουν τις έννοιες των βαρέων, των ανθυγιεινών και των επικινδύνων επαγγελμάτων.

Επικίνδυνα επαγγέλματα

Ξεκινώντας από τα επικίνδυνα επαγγέλματα - και σ’ αυτά υπάγονται οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας, η αστυνομία η πυροσβεστική υπηρεσία, το προσωπικό των φυλακών, το ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό, μέλη ομάδων διάσωσης, κ.ά. - οι εργαζόμενοι εκτίθενται σε λίαν επικίνδυνες καταστάσεις.

Οι εργαζόμενοι στα επαγγέλματα αυτά θα πρέπει, να επιλέγονται με πολύ προσοχή, όσον αφορά τα σωματικά και ψυχικά τους προσόντα, να υφίστανται διαρκή εκπαίδευση ώστε να εξοικειώνονται με τους κινδύνους, κατανοώντας τους και πιστεύοντας στην αναγκαιότητα της αντιμετώπισής τους. Οι εργαζόμενοι στα επαγγέλματα αυτά είναι αυτονόητο ότι έχουν καθήκον να θέτουν την δική τους ασφάλεια σε κίνδυνο, προκειμένου να ωφεληθεί το κοινωνικό σύνολο. Έτσι ο κίνδυνος για την υγεία των εργαζομένων στα επικίνδυνα επαγγέλματα αντισταθμίζεται  από το ‘κόστος’, την βλάβη δηλαδή της υγείας που μπορούν να υποστούν τα θύματα τουτέστιν η κοινωνία γενικότερα. Τα επαγγέλματα αυτά χαρακτηρίζονται ως ‘υψηλού κινδύνου’. Η σχετική νομοθεσία της ΕΕ προβλέπει ότι : « … ο εργοδότης υποχρεούται να εξασφαλίζει την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων, ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας…….. όταν δεν το επιτρέπουν εγγενείς ιδιαιτερότητες ορισμένων δραστηριοτήτων του δημόσιου τομέα …… πρέπει να εξασφαλίζεται, όσο αυτό είναι δυνατόν, η ασφάλεια και η υγεία των εργαζομένων.

Είναι λογικό ότι οι εργαζόμενοι στις δραστηριότητες αυτές κινδυνεύουν να πάθουν ατύχημα, αλλά και αυτό αντισταθμίζεται μέχρι ενός σημείου, από την ουσιαστική μακρόχρονη εκπαίδευση σωματική και ψυχική, την οποία θα πρέπει να λαμβάνουν. Οι εργαζόμενοι στα επικίνδυνα αυτά επαγγέλματα θα μπορούσαν μετά την συμπλήρωση ενός ορίου ηλικίας να μετατίθενται σε υπηρεσίες υποστήριξης, όπως συμβαίνει σε πολλά κράτη. Οι εργαζόμενοι αυτοί δεν συμπεριλαμβάνονται στα βαρέα ή ανθυγιεινά επαγγέλματα όπως αυτά αναφέρονται στην συνέχεια.

Ανθυγιεινά επαγγέλματα

Ένα επάγγελμα χαρακτηρίζεται ως ανθυγιεινό όταν σ’ αυτό εμπεριέχεται αυξημένος κίνδυνος πρόκλησης επαγγελματικής νόσου ή επιδείνωσης οποιασδήποτε νόσου. Η σημερινή επαγρύπνηση της προφύλαξης της υγείας και ασφάλειας της εργασίας, η οποία πηγάζει από την πληθώρα των νομοθετημάτων, τόσον Ελληνικών όσον και Ευρωπαϊκών, απομακρύνει  και ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο ανάπτυξης νοσήματος στους χώρους εργασίας, και η τυχόν ανάπτυξή του σημαίνει αυτόματα την ελλιπή εφαρμογή τους, με τις ευθύνες να κατανέμονται ισομερώς στην πολιτεία για την έλλειψη επαρκούς ελεγκτικού μηχανισμού, την εργοδοσία για την πλημμελή εφαρμογή τους αλλά και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων, για την ανοχή που μερικές φορές επιδεικνύουν.

Πρακτικά θα λέγαμε σήμερα ότι ανθυγιεινή εργασία δεν υφίσταται, παρόλο που συχνά πυκνά ακούγονται αιτήματα για τη χορήγηση γάλακτος (!!!!). Θα πρέπει να ληφθεί επίσης υπόψη η άνοδος του οικονομο - κοινωνικού - μορφωτικού επιπέδου του εργαζόμενου πληθυσμού, αλλά και η ανάπτυξη της Ιατρικής Επιστήμης (εμβόλια, επαναλαμβανόμενοι έλεγχοι παραμέτρων εκδήλωσης βιολογικών συνδρόμων, που αποτρέπουν την μεταγενέστερη εκδήλωση της ασθένειας).

Συμπέρασμα 1^ο : Υψηλού κινδύνου επαγγέλματα υπάρχουν, όπως μπορεί να υπάρχει και κάποιο ανθυγιεινό ακόμα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι και βαριά.

Συμπέρασμα 2^ο : Οι διεκδικήσεις για τα επαγγέλματα «ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ» ή τα «ΑΝΘΥΓΙΕΙΝΑ» θα πρέπει να εστιάζονται στις κατηγορίες αυτές και να μην συγχέονται με τα «ΒΑΡΕΑ» με τα οποία δεν υφίσταται συνάφεια.

Βαρέα επαγγέλματα

Σύμφωνα με το άρθρο 104 του Κανονισμού Ασφάλισης του ΙΚΑ ΕΤΑΜ, ενενήντα έξι κατηγορίες επιχειρήσεων και πενήντα έξι ειδικότητες των εργαζομένων υπάγονται στα «βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα».

Επειδή δεν βρέθηκε ορισμός των βαρέων επαγγελμάτων στην Ελληνική Νομοθεσία, θα χρησιμοποιηθεί η Ιταλική (L. 374/11.08.1993 GU Νο 224/23.09.1993) Σύμφωνα λοιπόν με τον Ιταλικό νόμο βαρέα ή επί το ακριβέστερο φθοροποιά επαγγέλματα είναι εκείνα που η ενασχόλησή τους  με αυτά απαιτεί ψυχοσωματική φόρτιση ιδιαίτερα εντατική και συνεχή, που κατευθύνεται από παράγοντες που δεν μπορούν να προβλεφθούν με αποδεκτές μετρήσεις.

Δηλαδή αναγνωρίζεται από τον Νομοθέτη του γειτονικού μας κράτους η ύπαρξη ψυχοσωματικής φόρτισης, δυνατόν και χωρισμένα ή μόνο σωματικής ή μόνο ψυχικής, εντατικής όμως και συνεχούς, και όλα αυτά σε ένα περιβάλλον εργασίας που επηρεάζει την υγεία του εργαζόμενου, αλλά οι παράγοντές του είναι απρόβλεπτοι και μη δυνάμενοι να μετρηθούν με τα γνωστά σε μας μέτρα και σταθμά.

Σωματική φόρτιση

Όσον αφορά για το πρώτο σκέλος την σωματική φόρτιση υπάρχουν δύο σημαντικές αναφορές, η μία από Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ΔΓΕ) και η άλλη από την Αμερικανική Ένωση Ιατρών (ΑΜΑ).

Σύμφωνα λοιπόν με τις θέσεις του ΔΓΕ όπως αυτές εκφράζονται, μέσα από την Encyclopaedia of Occupational Health and Safety, τόμος 2^ος, σελ 1698-1700, αναφέρετε ότι :

Η κατανάλωση ανά λεπτό εργασίας του οξυγόνου ή των θερμίδων αποτελούν ικανούς δείκτες αξιολόγησης της επιτελούμενης εργασίας, έτσι σύμφωνα με αυτή την κατάταξη ορίζεται ως :

Πολύ ελαφρά εργασία όταν η κατανάλωση οξυγόνου είναι < 0,5 lit/min και η κατανάλωση θερμίδων <2,5 kcal/min (10,5 kJ/min) και

Βαριά εργασία όταν η κατανάλωση οξυγόνου είναι 1,5 - 2 lit/min και η κατανάλωση θερμίδων 7,5 - 10 kcal/min (31,4 - 41,9 kJ/min)

Για να προσθέσει στην συνέχεια και άλλους βιολογικούς δείκτες ειδικούς που αντικειμενοποιούν την βαρύτητα της εργασίας, όπως ο καρδιακός ρυθμός, η θερμοκρασία του σώματος (μετρούμενη στο ορθό) και ο παραγόμενος ιδρώτας.

Πίνακας Ι

 

Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού η American Medical Association στο βιβλίο της με τον τίτλο  The Medical Disability Advisor -Workplace Guidelines for Disability Duration,  αναφέρει σχετικά με τις κατηγοριοποιήσεις των επαγγελμάτων και ορίζει ως :

Καθιστική εργασία την εργασία κατά τη οποία ο εργαζόμενος εφαρμόζει δύναμη έως 10 πάουντς περιστασιακά ή να εφαρμόζει μια παρόμοια δύναμη προκειμένου να σπρώξει, να μετακινήσει, να σύρει ή να σηκώσει αντικείμενα συχνά ή σταθερά. Ο εργαζόμενος παραμένει καθιστός για τον περισσότερο χρόνο της εργασίας, αλλά μπορεί και να περπατά ή  στέκεται όρθιος  για μικρά χρονικά διαστήματα.

Ελαφρά εργασία την εργασία κατά την οποία ο εργαζόμενος εφαρμόζει δύναμη 20 πάουντς ευκαιριακά ή 10 πάουντς συχνά  ή παρόμοια δύναμη σταθερά για να μετακινεί αντικείμενα. Η ελαφρά εργασία συχνά απαιτεί να περπατά ο εργαζόμενος ή να στέκεται όρθιος για αρκετό χρόνο, μολονότι ο εργαζόμενος κάθεται για πολύ χρόνο.

Μέτρια εργασία την εργασία κατά την οποία ο εργαζόμενος εφαρμόζει δύναμη 50 πάουντς ευκαιριακά ή 20 πάουντς  συχνά ή 10 πάουντς σταθερά για να μετακινεί αντικείμενα.

Βαριά εργασία την εργασία κατά την οποία ο εργαζόμενος εφαρμόζει δύναμη 100 πάουντς ευκαιριακά ή 50 πάουντς  συχνά ή 20 πάουντς σταθερά για να μετακινεί αντικείμενα.

Πολύ βαριά εργασία την εργασία κατά την οποία ο εργαζόμενος εφαρμόζει δύναμη >100 πάουντς ευκαιριακά ή >50 πάουντς  συχνά ή >20 πάουντς σταθερά για να μετακινεί αντικείμενα.

Βλέπουμε λοιπόν ότι το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εργασίας των ΗΠΑ δίνει πολύ μεγάλη σημασία στην κατηγοριοποίηση των επαγγελμάτων από πλευράς βαρύτητας στο βάρος που σηκώνει ή γενικά εφαρμόζει ο εργαζόμενος κατά την εργασία του, αναλογικά επίσης χορηγεί και την ανικανότητα για εργασία συνεπεία ασθένειας ή ατυχήματος πάντα σε σχέση με την ανωτέρω κατηγοριοποίηση.

Πίνακας ΙΙ

 

Και οι δύο αυτές απόψεις τόσον του ΔΓΕ όσο και της ΑΜΑ, βρίσκουν σύμφωνη την Ιατρική της Εργασίας καθόσον αντικειμενοποιούν με παραδεκτές μεθόδους (βιολογικούς δείκτες ή αναγνωρισμένα σταθμά) την βαρύτητα της εργασίας και την εξ αυτής επιβάρυνση του ανθρώπινου οργανισμού.

Ψυχική φόρτιση

Είναι αλήθεια ότι η ψυχική φόρτιση είναι ένα μέγεθος που δύσκολα μετριέται, αλλά μετριέται. Υπάρχουν κατάλληλα ερωτηματολόγια αλλά και αιματολογικές εξετάσεις, για παράδειγμα : στην μελέτη ΝΑΟΥΣΑ ΙΙΙ (Μάρτιος - Σεπτέμβριος 2007), που διενεργήθηκε σε 500 περίπου εργαζόμενους της κλωστοϋφαντουργίας, δόθηκε κατάλληλα προσαρμοσμένο ερωτηματολόγιο που περιελάμβανε τρεις κατευθύνσεις : α) την κοινωνική λειτουργία, β) το άγχος και την κατάθλιψη και γ) την απώλεια της εμπιστοσύνης προς τον εαυτό. Παράλληλα έγιναν μετρήσεις για τα επίπεδα της οξυτοκίνης και κορτιζόλης (ορμόνες στρες) και μετρήθηκε η ολική αντιοξειδωτική ικανότητα του οργανισμού (έμμεσο μέγεθος). Όλες εξετάσεις αυτές μαζί με τις μετρήσεις της Αρτηριακής Πίεσης και του Καρδιακού Ρυθμού και 50 άλλων παραμέτρων ίσως αποτελέσουν την πρώτη Ελληνική (και πιθανώς και διεθνή) προσέγγιση αντικειμενικής μέτρησης του στρες της  εργασίας, σε ένα αναγνωρισμένο μέχρι σήμερα, βαρύ επάγγελμα. Τα αποτελέσματα σύντομα αναμένονται.

Ηλικία και Εργασία

Η αύξηση του προσδόκιμου της επιβίωσης που αποδίδεται στις σύγχρονες ανέσεις της ζωής, στις προόδους της ιατρικής επιστήμης και σε άλλους παράγοντες, οδήγησε την επιστημονική κοινότητα στην διεξαγωγή ερευνών σχετικών με την σχέση της εργασίας με την ηλικία των εργαζομένων.

Οι  πρώτες σχετικές αναφορές γίνονται το 1989 με την δημιουργία από την International Commission on Occupational Health, της ομάδας «ΓΗΡΑΝΣΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ» Στο πρόσφατο παρελθόν η έξοδος από την εργασιακή ζωή στην δεκαετία των 50, θεωρείτο φυσιολογική, σήμερα όμως ηλικίες των 50 και 60 ή και μεγαλύτερες αποτελούν ένα σημαντικό ποσοστό του ενεργού εργατικού δυναμικού. Γεννήθηκε το  εύλογο ερώτημα : ποιες είναι οι αλληλεπιδράσεις της μακρύτερης εργασιακής ζωής στο προσδόκιμο της επιβίωσης των ηλικιωμένων εργαζομένων ; Στην ηλικία των 65 το προσδόκιμο είναι 15 - 18 χρόνια, τι γίνεται με τους εργαζόμενους  σε ορισμένες κατηγορίες επαγγελμάτων που θεωρούνται ή ήθελε θεωρηθούν ως βαριά ;

Αλήθεια όταν ο εργαζόμενος εξέρχεται από την εργασία του (βαρέα) στα 55 χρόνια του, θεωρούμε ότι το υπόλοιπο προσδόκιμο είναι μόνο 15 - 18 χρόνια και ότι αν θα συνταξιοδοτούνταν  στα 65 χρόνια του από το ίδιο επάγγελμα θα του απέμεινε βίος μόλις 5 - 8 χρόνια !. Δηλαδή παραδεχόμαστε ότι στα μέχρι σήμερα θεσμοθετημένα βαρέα επαγγέλματα αφαιρείται  χρόνος ζωής περισσότερο από δέκα χρόνια. Υπάρχουν επίσημα επιδημιολογικά δεδομένα ;

Από το Φινλανδικό Ινστιτούτο Επαγγελματικής Υγείας καθιερώθηκε ο ΔΕΙΚΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ (WAI-Work Ability Index), που έγινε άμεσα παγκόσμια αποδεκτός, σχετίζει την ικανότητα προς εργασία με όλες τις παραμέτρους της ζωής όπως η ηλικία, οι ασθένειες που συνδέονται με αυτήν, το είδος της εργασίας, κά.

Τα πρώτα συμπεράσματα από τις έρευνες με τον δείκτη αυτό  αποδεικνύουν ότι η παραμονή στην εργασιακή ζωή για μακρότερο χρόνο συνδυάζεται με μακροζωΐα. Επιβάλλεται η διενέργεια περισσότερων ερευνών για ασφαλέστερα αποτελέσματα. 

Παγκοσμιοποίηση και οι προκλήσεις της

Η βιομηχανική επανάσταση γεννήθηκε εδώ και εκατό χρόνια, αρκεί να αναλογιστούμε τις στρατιές των Ελλήνων που έφευγαν για εξεύρεση εργασίας στις βιομηχανικές χώρες, Αμερική, Αυστραλία και στην συνέχεια στην Γερμανία.

Τι άλλαξε στα εκατό αυτά χρόνια σχετικά με την εργασία ;

1. Μετάβαση από την δουλεία, στην πληρωμένη εργασία

2. Μετάβαση από την εργασία με τα ζώα, στην εργασία με τα μηχανήματα

3. Μετάβαση από την πρωινή εργασία, στην κυκλική εργασία (βάρδιες)

4. Μετάβαση από την μονότονη εργασία, στην επαναλαμβανόμενη (αλυσίδα)

5. Μετάβαση από την δυναμική εργασία στην στατική εργασία

6. Μετάβαση από την ατομική εργασία στην ομαδική εργασία

7. Μετάβαση από την υγιεινή εργασία στην ανθυγιεινή εργασία

8. Μετάβαση από το μολυσμένο περιβάλλον εργασίας στην οικολογική επαγρύπνηση

9. Μετάβαση από την εργασία με μοναδικό σκοπό το κέρδος στην ολοκληρωμένη προσωπική ικανοποίηση

10 Μετάβαση από την μοντέρνα εποχή (ΧΧ αιών) στην μεταμοντέρνα εποχή (ΧΧΙ αιών) ή παγκοσμιοποιημένη εποχή.

Στην παγκοσμιοιημένη εποχή μας τα σύνορα είναι αδιάτρητα με την έννοια της μετακίνησης των πληθυσμών, της διασποράς των γνώσεων της επανακατανομής της αγοράς της εργασίας  και σαφέστατη επίδραση στην ηθική και κοινωνική ευθύνη των λαών. Σαφώς προτρέπει για στενότερη σχέση της  οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής πολιτικής των χωρών.

Μέσα σ’ αυτό το παγκοσμοιοποιημένο κοινωνικό σύστημα καλούνται οι λαοί να προστατέψουν το ενεργό εργατικό δυναμικό τους.

Αποτελεί πλεονέκτημα για εμάς που βρισκόμαστε σε μια μεγάλη ομάδα χωρών ανεπτυγμένων η οποία και κανόνες έχει και θέληση για να τους εφαρμόσει. Η νομοθεσία της ΕΕ όσον αφορά την Υ & Α είναι πλήρης και η αποδοχή της και η εφαρμογή της προασπίζει σωστά την εργασιακή υγεία και ασφάλεια. Είναι αυτή η οποία εξουδετέρωσε ουσιαστικά τα ανθυγιεινά επαγγέλματα.

Το ασφαλιστικό σύστημα

Οι ραγδαίες αλλαγές που υφίσταται η κοινωνία ως επακόλουθο της παγκόσμιας αλλά και τοπικής εξέλιξης της κοινωνικο - οικονομο - μορφωτικής, δεν θα μπορούσε να μην επηρεάσει και το ασφαλιστικό σύστημα το οποίο βασίζεται σχεδόν ολοκληρωτικά στην ανταποδοτικότητα και καθόλου στην αποταμίευση. Η συνεχιζόμενη παγκόσμια βιομηχανική επανάσταση επιφέρει συχνές αλλαγές στο εργασιακό περιβάλλον και συνεπώς και στην εργασιακή ζωή.

Είναι επιτακτική η ανάγκη συνεχών αλλαγών προκειμένου να ακολουθούνται οι παγκόσμιες τάσεις και να εξοικονομούνται πόροι. Οι αλλαγές αυτές δεν θα μπορούσαν να μην επηρεάσουν και τον θεσμό των Βαρέων επαγγελμάτων, δεν αναφέρονται τα ανθυγιεινά καθόσον σχεδόν εκλείπουν. 

Ποια άραγε κριτήρια θα πρέπει να εφαρμοστούν για τον καθορισμό της κατάλληλης ηλικίας για συνταξιοδότηση στα λεγόμενα βαριά ή φθοροποιά επαγγέλματα ;

 Η Ιατρική της Εργασίας θα πρότεινε να λαμβάνονται υπόψη :

1. Το προσδόκιμο της επιβίωσης στην ηλικία της συνταξιοδότησης.
2. Την πιθανή ‘ωφέλεια’ από την φθοροποιό εργασία.
3. Την έλλειψη της πιθανότητας πρόληψης.
4. Την ψυχοσωματική συμβατότητα με την ηλικία.
5. Την συχνότητα των ασθενειών (επαγγελματικών και μη) ή ατυχημάτων, με επικέντρωση στις ηλικίες > 50 ετών.
6. Την μέση ηλικία των συντάξεων αναπηρίας.
7. Την εργονομία των θέσεων εργασίας
8. Την έκθεση σε παράγοντες χημικούς, φυσικούς, βιολογικούς, λαμβάνοντας υπόψη την ισχύουσα προστασία.
9. Τα παραδείγματα των άλλων χωρών που συμμετέχουμε μαζί στην ΕΕ.

Ήδη μετά την συνθήκη του Shengen  δημιουργήθηκε πανευρωπαϊκός οδηγός αναπηρίας για τα τροχαία ατυχήματα ο οποίος απονέμει το ίδιο ποσοστό αναπηρίας από τροχαίο ατύχημα σε όλες τις χώρες μέλη της ΕΕ και τις χώρες που υπέγραψαν την συνθήκη αυτή.

Πρόσφατα εναρμονίστηκε η χώρα μας και με την ευρωπαϊκή οδηγία για τα επαγγελματικά νοσήματα και κάποια στιγμή θα ξεπεραστούν οι δυσκολίες για την εφαρμογή ενιαίων κανόνων και στα βαρέα επαγγέλματα.

Το ιταλικό παράδειγμα

Η Ιταλική νομοθεσία στο ν. 374/11.08.1993 αναφέρει ότι : Στον πίνακα Α του νόμου αυτού περιλαμβάνονται δραστηριότητες που επιφέρουν ιδιαίτερη επιβάρυνση, εξ’ αιτίας των χαρακτηριστικών της προκαλούμενης φθοράς που παρουσιάζουν, λαμβάνοντας υπόψη την επίπτωση στο προσδόκιμο της επιβίωσης,  τις κοινωνικο - οικονομικές συνιστώσες που επιφέρουν: 

Κατατάσσουν στην κατηγορία αυτή τα παρακάτω επαγγέλματα :

1. Συνεχής νυκτερινή εργασία
2. Εργασία σε γραμμή συναρμολόγησης σε κυκλικούς ρυθμούς.
3. Εργασίες σε σήραγγες, λατομεία και ορυχεία.
4. Εργασίες που διεκπεραιώνονται απ’ ευθείας από τον εργαζόμενο σε χώρους στενούς, όπως : στο εσωτερικό αγωγών κλιματιστικών συστημάτων, σε βόθρους, σε υπονόμους, σε δεξαμενές, σε λέβητες.
5. Εργασία σε ύψος : σε εναέριες σκαλωσιές με σχοινιά, σε αρθρωτές γέφυρες, σε κινητές γέφυρες. Σε αυτές τις εργασίες ανήκουν και εκείνες των κατασκευαστών καμινάδων και σκεπών.
6. Εργασίες σε χώρους όπου υπάρχει αυξημένη πίεση αέρος
7. Εργασίες δυτών
8. Εργασίες σε ψυγεία ή στο εσωτερικό χώρων όπου η θερμοκρασία είναι χαμηλότερη των 5^ο C. 
9. Εργασία σε υψηλές θερμοκρασίες : φούρνοι ή χυτήρια της βιομηχανίας, μεταλλουργίας και οι φυσητές στην επεξεργασία του γυαλιού.
10. Οι οδηγοί των περιστρεφόμενων μέσων επιφανείας.
11. Οι ναυτικοί επί των πλοίων.
12. Το προσωπικό των τμημάτων των πρώτων βοηθειών, ανάνηψης και των επειγόντων χειρουργείων.
13. Οι οδηγοί των μηχανημάτων βαρέως τύπου.
14. Εργασία στην κηπουρική και εκτροφή μανιταριών
15. Εργασίες στην εξαγωγή αμιάντου από βιομηχανικές εγκαταστάσεις, σιδηροδρομικές άμαξες, κτήρια βιομηχανικά ή αστικά.

Έξι χρόνια αργότερα με τον νόμο 208 / 19.05. 1999  τροποποιείται ο Πίνακας Α ως εξής :

1. Εργασίες σε σήραγγες, λατομεία ή ορυχεία : για δραστηριότητες που απασχολούνται οι εργαζόμενοι υπόγεια κατ’ υπεροχή και συνεχώς

2. Εργασίες σε λατομεία : για δραστηριότητες που απασχολούνται οι εργαζόμενοι με υλικό την πέτρα ή διακοσμητικά (μάρμαρο, γρανίτης, κ.α).

3. Εργασίες σε σήραγγες : για δραστηριότητες που απασχολούνται οι εργαζόμενοι στην πρώτη γραμμή κατ’ υπεροχή και συνεχώς.

4. Εργασίες σε κλειστό χώρο με πεπιεσμένο αέρα.

5. Εργασίες δυτών.

6. Εργασίες σε υψηλές θερμοκρασίες : δραστηριότητες που αναπτύσσονται σε υψηλές θερμοκρασίες, όταν δεν μπορούν να εφαρμοστούν ειδικές προφυλάξεις, όπως για παράδειγμα, για τους εργαζόμενους στα χυτήρια της δεύτερης τήξης, που δεν ελέγχονται από μακριά και είναι υποχρεωμένοι σε χειροκίνητη εργασία.

7. Εργαζόμενοι στο κοίλο γυαλί : δραστηριότητες των φυσητών στην βιομηχανία του γυαλιού, που γίνονται χειρωνακτικά και με εμφύσηση.

8. Εργασίες που πραγματοποιούνται σε στενούς χώρους, κατ’ υπεροχή και συνεχώς και ειδικότερα στους κλάδους των κατασκευών, επισκευών και συντήρησης των ναυπηγείων, για δραστηριότητες που αναπτύσσονται συνεχώς στο εσωτερικό στενών χώρων, όπως για παράδειγμα : διπλά τοιχώματα πλοίων, διπλοί πυθμένες ή μεγάλα μπλοκ κατασκευών.

9. Εργασίες στην απομάκρυνση του αμιάντου : απασχόληση κατ’ υπεροχή και συνεχώς.

Συμπέρασμα

Υπάρχουν αρκετές διαφορές στα ασφαλιστικά συστήματα των Ευρωπαϊκών Χωρών που πηγάζουν από :

1. Την ίδια την βιομηχανική δραστηριότητα της κάθε χώρας,

2. Το κοινωνικο - οικονομικό - μορφωτικό επίπεδο,

3. Την οργάνωση των μέτρων Υ & Α της εργασίας,

4. Την οργάνωση του κοινωνικού κράτους πρόνοιας,

5. Την αναγνώριση αντικειμενικών μέτρων και σταθμών, κοινά αποδεκτών,

6. Την γεωγραφική του θέση,

7. Τον πολιτισμό και την ιστορία του

8. Τα παραδείγματα καλής πρακτικής των άλλων χωρών (Βόρειες χώρες).

Εμείς ;

Είναι γεγονός ότι το σύστημα προστασίας της υγείας και της ασφάλειας της εργασίας στην χώρα μας απέχει πολύ από να χαρακτηριστεί απλά ανεκτό.

Δεν υφίστανται ούτε έδρες στα πανεπιστήμια, της Ιατρικής της Εργασίας, ούτε καν κλινικές στα μεγάλα νοσοκομεία, συνεπώς και η εκπαίδευση των ιατρών ειδικευομένων στο αντικείμενο αυτό είναι ελλιπής.

Όπως είναι λοιπόν αναμενόμενο απουσιάζει η έρευνα και δεν έχουμε επαρκή επιδημιολογικά στοιχεία που να αξιολογούν τη φύση του επαγγέλματος. Παράλληλα όμως, δεν δεχόμαστε τα διεθνή στοιχεία, ώστε να τα ενσωματώσουμε στην νομοθεσία μας ως παραδείγματα καλής πρακτικής.

Από την άλλη πλευρά το κράτος επιχειρεί να κάνει ελέγχους με προσωπικό που δεν έχει υποστεί καμιά εκπαίδευση στο αντικείμενο αυτό. Δεν είναι αντικείμενο του επιθεωρείτο εργασίας, τεχνικού ή ιατρού, να βάζει πρόστιμα ή να αναγράφει ξηρά ότι λέγει ο νόμος στα φύλλα ελέγχων, θα πρέπει ο επιθεωρητής να δίδει λύσεις στα προβλήματα που παρουσιάζονται και όχι να γράφει … να παρθούν τα κατάλληλα οργανωτικά μέτρα ….(!!) ποια συγκεκριμένα μέτρα προτείνετε κα επιθεωρητά ;

Οι υπάρχοντες ιατροί της εργασίας είναι λίγοι και μη επαρκώς εκπαιδευμένοι, επίσης απουσιάζει παντελώς η εξειδίκευση στην ασφαλιστική ιατρική. Η Ασφαλιστική Ιατρική αποτελεί ειδικότητα πολύ διαδεδομένη στην Ευρώπη, που έχει σαν αντικείμενο την ανακάλυψη της βιολογικής βλάβης επί τη βάσει αντικειμενικών εξετάσεων, την απονομή του ποσοστού  αναπηρίας και εν συνεχεία της αποζημίωσης.

Εν μέσω όλων αυτών καλείται το κράτος να διορθώσει τα βαρέα και ανθυγιεινά, προκειμένου να εκμαιεύσει πόρους, πολύ ορθά, πως θα γίνει όμως, με ποια αντικειμενικά κριτήρια θα επιλεγούν τα βαρέα, πως θα αλλάξει η ασφαλιστική μας συνείδηση, όταν όλοι σκεπτόμαστε πριν ακόμη αναλάβουμε εργασία, πότε θα πάρουμε σύνταξη. Τι θα γίνει με τους εργαζόμενους στα λεγόμενα κρατικά μονοπώλια ή προνομιούχες εργασίες (ΔΕΗ, ΟΤΕ, κ.α.) Θα πρέπει μην ξεχνάμε και τον συμπατριώτη μας τον αγρότη, για τον οποίο μάλιστα απουσιάζει παντελώς η Υ & Α για την εργασία του, τι θα πρέπει να καλλιεργήσει και τι τιμές θα πρέπει να πετύχει ώστε να φτάσει και αυτός τους μισθούς των έτσι λεγόμενων ‘προνομιούχων’ .

Όλοι οι Έλληνες είναι ίσιοι  απέναντι στο Σύνταγμα, αλλά κάποιοι φαίνεται, εξ’ αιτίας ανοχών, να είναι περισσότερο ίσιοι από κάποιους άλλους.

Πράγματι το εγχείρημα είναι πολύ δύσκολο, αλλά ελπίζω προσωπικά ότι εάν δεν αποτολμήσουμε τα αυτονόητα σίγουρα, θα μας τα επιβάλλουν σε λίγα χρόνια και θα είναι περισσότερο οδυνηρά, καθόσον οι ευρωπαϊκοί λαοί σε αυτά τα θέματα σκέφτονται με την λογική και όχι το συναίσθημα.